در دنیای امروز، دیجیتالی‌شدن خدمات و استفاده از سامانه‌های رزرو آنلاین به یکی از شاخصه‌های توسعه‌یافتگی کسب‌وکارها تبدیل شده است. بسیاری از مشاغل از نوبت‌دهی آنلاین، رزرو خدمات، پرداخت غیرحضوری و ثبت بازخورد مشتریان بهره می‌برند. اما همچنان در ایران، اصناف و مشاغلی وجود دارند که یا از این بسترها بی‌بهره‌اند یا به شکل محدود از آن‌ها استفاده می‌کنند. در این مقاله به بررسی این گروه‌ها و دلایل عقب‌ماندگی دیجیتال آن‌ها می‌پردازیم.

۱. آرایشگاه‌های سنتی و پیرایشگاه‌های محلی

در حالی که برخی آرایشگاه‌های لوکس در تهران و شهرهای بزرگ به استفاده از اپلیکیشن‌های رزرو آنلاین روی آورده‌اند، بسیاری از آرایشگاه‌های کوچک و محلی هنوز به روش سنتی تلفنی یا حضوری نوبت می‌دهند. دلایل این عقب‌ماندگی شامل موارد زیر است:

ناآشنایی با ابزارهای دیجیتال

ترس از پیچیدگی کار با اپلیکیشن‌ها

عدم تمایل به تغییر روند سنتی کسب‌وکار

۲. آموزشگاه‌های فنی، هنری و کلاس‌های خصوصی

بسیاری از کلاس‌های آموزش موسیقی، نقاشی، خیاطی، تعمیرات، زبان و ... همچنان بر اساس ارتباط مستقیم و تماس تلفنی ثبت‌نام می‌پذیرند. در حالی‌که سامانه‌های رزرو کلاس می‌توانند زمان‌بندی، ظرفیت، پرداخت و مدیریت حضور را ساده کنند، اغلب این کسب‌وکارها به دلیل نبود زیرساخت یا سرمایه‌گذاری دیجیتال، از این ابزارها استفاده نمی‌کنند.

۳. پزشکان و درمانگران در شهرهای کوچک

اگرچه در شهرهای بزرگ بسیاری از پزشکان از سامانه‌های رزرو نوبت آنلاین بهره می‌برند، اما در شهرهای کوچک و مناطق روستایی، روند گرفتن نوبت همچنان سنتی و حضوری است. دلایل این موضوع می‌تواند شامل:

کمبود پوشش اینترنت

عدم آگاهی بیمار یا پزشک

ضعف در زیرساخت‌ دیجیتال منطقه
باشد.

۴. تعمیرکاران، لوله‌کش‌ها و برق‌کارهای سیار

اصناف فنی سیار مانند تعمیرکار لوازم خانگی، لوله‌کش و برق‌کار غالباً فاقد سامانه مشخص رزرو آنلاین هستند. بیشتر تماس‌ها به صورت تلفنی، از طریق معرفی آشنایان یا تبلیغات کاغذی انجام می‌شود. نبود برندینگ دیجیتال، عدم آشنایی با اپلیکیشن‌های خدماتی و نداشتن تیم پشتیبانی دیجیتال، مانع از استفاده از این فرصت شده است.

۵. مشاغل سنتی بازار مانند خیاطان، عطاری‌ها و نعل‌بندان

برخی مشاغل سنتی مانند خیاطان قدیمی، عطاری‌های سنتی، کفاشان، نعل‌بندان و دیگر اصناف مشابه هنوز در فضای دیجیتال حضوری ندارند، چه برسد به سامانه رزرو آنلاین. این مشاغل به دلایل فرهنگی، اقتصادی و تکنولوژیک از این روند جا مانده‌اند.
۶. خدمات مجالس، تالارها و آتلیه‌های محلی

رزرو آنلاین خدمات مجالس، تالارها یا آتلیه‌های عکاسی بیشتر در پلتفرم‌های بزرگ و شناخته‌شده رایج است. در سطح شهرستان‌ها و شهرهای کوچک، بسیاری از این کسب‌وکارها ترجیح می‌دهند از راه‌های سنتی و حضوری تعامل داشته باشند. نبود یک سامانه محلی متمرکز باعث پراکندگی اطلاعات و عدم اطمینان مشتری شده است.

۷. خدمات گردشگری محلی و راهنمایان تور غیررسمی

با وجود رشد سایت‌های رزرواسیون آنلاین در صنعت گردشگری ایران، خدمات گردشگری محلی مانند تورهای روستایی، گردشگری مزرعه، بوم‌گردی‌های کوچک و راهنمایان تور مستقل، اغلب در فضای دیجیتال حضور فعالی ندارند. این در حالی‌ست که استفاده از سامانه‌های رزرو می‌تواند باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی شود.
دلایل اصلی عدم استفاده از سامانه‌های رزرو آنلاین

کمبود سواد دیجیتال: بسیاری از کسب‌وکارها با ابزارهای مدیریت آنلاین آشنایی ندارند.

عدم اعتماد به بسترهای اینترنتی: ترس از کلاهبرداری یا عدم دریافت پول به موقع.

هزینه طراحی و نگهداری سامانه‌ها: برخی کسب‌وکارها این فرایند را پرهزینه تلقی می‌کنند.

نبود پشتیبانی دولتی یا صنفی: صنوف به شکل رسمی تشویق به دیجیتالی‌ شدن نمی‌شوند.

تکیه به روابط سنتی: برخی مشاغل هنوز به ارتباط رو در رو یا تلفنی اعتماد بیشتری دارند.

با وجود رشد چشمگیر سامانه‌های رزرو آنلاین در ایران، هنوز فاصله زیادی تا دیجیتالی‌شدن کامل اصناف وجود دارد. آگاهی‌رسانی، آموزش، ایجاد بسترهای ساده‌ و قابل‌دسترس، حمایت صنفی و فرهنگی از مهم‌ترین پیش‌نیازهای تحول دیجیتال در این حوزه است. سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند فرصت‌های تازه‌ای برای کسب‌وکارهای سنتی ایجاد کند و رضایت مشتریان را نیز افزایش دهد.